Bij het maken van een print boek kun je je manuscript uploaden als een Word (.doc / .docx) of PDF bestand. Wanneer je een Word document uploadt, wordt deze automatisch omgezet naar een drukklaar PDF bestand.

Deze handleiding legt uit hoe je je manuscript het beste kunt opmaken in Microsoft Word om tot een goed drukklaar binnenwerk te komen.

Word sjabloon

Voor de opmaak van je manuscript in Microsoft Word, raden we aan dat je gebruikmaakt van ons Word sjabloon. Dit sjabloon heeft de juiste afmetingen voor jouw boek en we hebben ervoor gezorgd dat de belangrijkste instellingen voor een goed boek alvast gedaan zijn. Dat scheelt je een hoop werk. Ons sjabloon kun je downloaden in de stap ‘Manuscript’ bij je boek, of door hieronder het juiste bestand voor jouw formaat boek te downloaden:

• Pocketboek - paperback (110 x 180 mm)
• A5 - paperback (148 x 210 mm)
• Klein - paperback (135 x 215 mm)
• Middel 1 (155 x 235 mm)
• Middel 2 - paperback (170 x 240 mm)
• Middel 2 - hardcover (168 x 240 mm)
• Middel 3 - hardcover (177 x 254 mm)
• Groot 1 (193 x 260 mm)
• Groot 2 - hardcover (210 x 279 mm)
• A4 - paperback (210 x 297 mm)
• Vierkant klein - paperback (155 x 155 mm)
• Vierkant groot (200 x 200 mm)
• Liggend - paperback (210 x 155 mm)

Basisinformatie

Voordat je begint aan de opmaak van je boek, is het handig om bekend te zijn met enkele basisregels die bijna ieder boek volgt. Deze regels voorkomen dat je boek er straks ‘gek’ uit komt te zien. Het is dus verstandig (maar niet verplicht) om je aan de volgende regels te houden:

• De eerste pagina van je document is altijd de rechterpagina, direct na het omslag
• Even paginanummers staan op de linkerpagina, oneven paginanummers staan op de rechterpagina. De paginanummers staan bijna altijd aan de buitenkant van de pagina’s of eventueel gecentreerd.
• De titelpagina’s en het colofon zijn vrijwel altijd niet genummerd, maar tellen wel mee in het totaal aantal pagina’s. Je paginanummers zijn dus zichtbaar vanaf de pagina met daadwerkelijke inhoud van je boek en deze pagina is dus niet genummerd met pagina ‘1’, maar bijv. pagina ‘5’ (afhankelijk van het aantal titel- en colofonpagina’s).
• Een nieuwe alinea maak je met ‘enter’, een nieuwe regel in dezelfde alinea met ‘shift+enter’ en een nieuwe pagina begin je met ‘ctrl+enter’ (cmd + enter op Mac).

Tekst opnemen uit een ander document

Als je delen van je boek al in een apart (Word-)document hebt opgenomen, dan wil je deze kopiëren naar het juiste bestand in plaats van de stukken over te typen. Om ervoor te zorgen dat het kopiëren vlekkeloos verloopt is het belangrijk dat je bij het plakken gebruikmaakt van de functie ‘Plakken speciaal’ (Engels: ‘paste special’).

Dit werkt als volgt:

• Kopieer de tekst die je wilt overnemen.
• Ga in je boek met de cursor op de plek staan waar je de tekst wilt plakken.
• Klik vervolgens op het kleine pijltje onder ‘Plakken’ (Engels: ‘paste’) en kies voor ‘Plakken speciaal…’ (Engels: ‘paste special…’).
• Kies in het scherm dat verschijnt voor de optie ‘Niet opgemaakte tekst’ (Engels: ‘unformatted tekst’).
• Je tekst is nu geplakt zonder de originele opmaak, waardoor er later geen problemen kunnen optreden.

Titelinformatie en colofon

Wanneer je ons sjabloon opent, zul je zien dat we alvast enkele (ongenummerde) pagina’s voor je hebben aangemaakt. Deze pagina’s zijn ingedeeld volgens de meest gebruikelijke opbouw van een boek:

• Eerste pagina: alleen de titel van het boek in grote letters
• Tweede pagina: leeg
• Derde pagina: titel van het boek en daaronder de auteursnaam
• Vierde pagina, dit is de colofonpagina, je neemt hierin op:
  • de auteursnaam
  • het ISBN (indien van toepassing)
  • wie verantwoordelijk is voor het omslagontwerp
  • je geeft aan dat jouw werk auteursrechtelijk beschermd is (copyright)
  • het jaar van uitgave
  • uitgegeven via ...

Automatische woordafbreking

Microsoft Word beschikt over een handige functie waarmee automatisch woorden aan het einde van zinnen worden afgebroken met behulp van een afbreekstreepje. Deze functie werkt uitstekend om bij lange woorden te voorkomen dat er grote lege ruimtes aan het einde van regels optreden.

Echter, wanneer je van plan bent om je Word bestand direct naar ons systeem te uploaden, dan raden we sterk aan deze functie uit te schakelen. Deze functie zal er namelijk voor zorgen dat er bij de conversie naar een drukklare PDF problemen optreden.

Je hebt daarom twee opties:

1. Upload een PDF ipv Word bestand naar ons systeem. Je kunt in Word eenvoudig je document opslaan als PDF, waarna er geen problemen met afbreekstreepjes zullen optreden. Dit is de oplossing die we aanraden bij een zwart-wit boek.
2. Schakel de functie voor automatische woordafbreking uit. In dit geval zal Word niet automatisch lange woorden afbreken met een afbreekstreepje. Je kunt dit uiteraard nog wel zelf doen met behulp van een liggend streepje. Dit is de oplossing die we aanraden bij een boek met pagina’s in kleur.

Wanneer je ervoor kiest automatische woordafbreking uit te schakelen, dan kun je dit als volgt doen:

1. Ga naar ‘Pagina-indeling’ (Engels: ‘page layout’)
2. Klik op ‘Afbreken’ (Engels: ‘hyphenation’)
3. Klik op ‘Geen’ (Engels: ‘none’)

Lettertypes, lettergrootte en regelafstand

We gaan je niet vertellen welk lettertype je moet gebruiken. Dat is heel persoonlijk en kan ook per type boek verschillen. Je maakt eerst een keuze tussen schreef en schreefloos. Schreef lettertypes zijn letters waarbij er streepjes aan de uiteinden van de letters staan. Deze streepjes helpen de ogen van de lezer om de regel te volgen. Dit is wat klassieker (een krant, maar ook veel fictieboeken gebruiken bijvoorbeeld schreef lettertypes). Schreefloze letters hebben dit niet en zijn strakker en moderner en worden veelal bij websites gebruikt. Een aantal veel gebruikte lettertypes:

• Schreef lettertypes: Cambria, Garamond, Georgia, Times New Roman
• Schreefloze lettertypes: Arial, Calibri, Helvetica en Verdana

Daarnaast moet je ook nog bepalen welke fontgrootte en regelafstand je kiest. En weer geldt: er is niet één goed antwoord, het is zeer persoonlijk. De corpsgroottes 10, 11 en 12 worden het meest gebruikt. Dit hangt ook van het lettertype zelf af. Heeft jouw boek een iets oudere doelgroep? Gebruik dan niet een te kleine letter en een iets grotere regelafstand (een regelafstand tussen de 1,1 en 1,3 is gebruikelijk). Het kan helpen om een aantal pagina’s van je manuscript zelf te printen, dan zie je vaak direct wat je wel en niet goed vindt.

Lettertype op de juiste manier instellen

Om de bovengenoemde keuzes goed in te stellen voor je gehele document, raden we aan om gebruik te maken van de ‘Stijlen’ in Word. Voor de basis lettertypes van je document moet je de stijl ‘Standaard’ aanpassen. Die doe je als volgt:

• Ga in Word naar de tab ‘Start’. Hier zie je de sectie ‘Stijlen’
• In deze sectie zie je als het goed is de stijl ‘Standaard’ staan. Klik rechts op deze stijl en klik op de optie ‘Wijzigen’
• Vervolgens verschijnt een menu waarin je alle instellingen van deze Stijl kan aanpassen, waaronder dus het lettertype en de lettergrootte.
• Wanneer je klaar bent met het aanpassen, klik je op ‘OK’.

Nadat je deze instelling hebt gedaan, zul je zien dat je document automatisch gebruik maakt van het door jou gekozen lettertype. Mocht een deel van de tekst geen gebruik maken van dit lettertype, selecteer dan die tekst en klik links op de stijl ‘Standaard’. De opmaak van de stijl wordt dan toegepast op de geselecteerde tekst.

Hoofdstuktitels, subkoppen en inhoudsopgave

Om je hoofdstuktitels/nummers en subkoppen op te maken, raden we aan dat je gebruik maakt van de stijlen ‘Kop 1’, ‘Kop 2’, ‘Kop 3’, etc. in Word. Deze stijlen zorgen ervoor dat je hoofdstuktitels altijd dezelfde vormgeving hebben en dat je eenvoudig automatisch een inhoudsopgave kunt genereren. Daarnaast kun je instellen dat hoofdstuktitels automatisch op een nieuwe pagina beginnen.

Even een korte opsomming van de stijlen die je hier ziet en waarvoor je ze kunt gebruiken:

• Standaard: deze stijl gebruik je voor de ‘normale’ alinea’s (bodytekst) in je manuscript
• Titel: Titel gebruik je voor de titel van je boek op de voorpagina’s.
• Kop 1: Kop 1 gebruik je voor hoofdstuktitels. In de inhoudsopgave is dit het hoogste niveau. In ons sjabloon hebben we Kop 1 zo ingesteld dat deze kop automatisch op een nieuwe pagina begint.
• Kop 2: Kop 2 gebruik je voor subkoppen, wanneer je je hoofdstuk in meerdere secties wilt indelen. De subkoppen met ‘kop 2’ zijn in de de inhoudsopgave ondergeschikt aan een ‘Kop 1’. In romans wordt dit weinig gebruikt, maar in managementboeken of educatieve boeken is het zeer gebruikelijk.
• Kop 3: Deze optie kun je eventueel gebruiken als je nog een niveau dieper wilt gaan dan ‘Kop 2’ in je boek. In praktijk kom je dit in romans vrijwel niet tegen. In managementboeken of educatieve boeken daarentegen wel.

Mocht je de standaard opmaak van de bovengenoemde stijlen niet mooi vinden, dan kun je dit aanpassen via de ‘Stijlen’ sectie in het tabblad ‘Start’ in Word, op dezelfde manier als hierboven beschreven bij de lettertypes.

Inhoudsopgave

Wanneer je met behulp van bovengenoemde stijlen je document hebt opgemaakt, kun je automatisch een inhoudsopgave voor je boek genereren. Dit doe je als volgt:

• Ga met je cursor op de plek staan waar je een inhoudsopgave wil maken
• Klik in Word op het tabblad ‘Verwijzingen’ en kies bij de optie ‘Inhoudsopgave’ voor één van de opties
• Er wordt nu automatisch een inhoudsopgave gemaakt op de plek van je cursor

Pagina-eindes

Het kan in je boek voorkomen dat je bepaalde tekst op een nieuwe pagina wil laten beginnen, zonder dat hier een nieuwe hoofdstuktitel aan vooraf gaat. In dat geval kun je gebruik maken van de functie ‘pagina-einde invoegen’. Dit doe je door op de plek waar je een nieuw pagina wil op de toetsen ‘ctrl + enter’ (cmd + enter op de Mac) te drukken.

Let op: het is belangrijk dat je niet naar een lege pagina gaat door meerdere witregels in te vullen (door vaak op enter te drukken): dit kan in conversie tot problemen/verspringingen leiden.

Afbeeldingen

Uiteraard kun je in je Word document afbeeldingen opnemen. Hierbij is het wel belangrijk dat de afbeeldingen aan bepaalde eisen voldoen, zodat de kwaliteit van de druk straks niet tegenvalt. Let daarom op de volgende punten:

• Zorg dat de afbeelding in JPG of PNG formaat is opgeslagen voordat je die invoegt in je document. We merken vaak dat andere formaten problematisch kunnen zijn om af te drukken i.c.m. een Word bestand
• Zorg dat de resolutie van de afbeeldingen hoog genoeg is. We raden aan dat afbeeldingen minimaal een resolutie van 250dpi hebben, anders kunnen we de drukkwaliteit niet garanderen.
• Let op met de positionering van je afbeeldingen. Als een afbeelding dichtbij de rand staat, maar niet helemaal tot aan de rand, dan kan dat in de druk tot een suboptimaal resultaat leiden. We raden daarom aan om je afbeelding op een van de volgende manieren te positioneren:
  • Optie 1: zorg dat de afbeelding minimaal 1cm van de rand van de pagina staat
  • Optie 2: zorg dat de afbeelding volledig tot de rand van de pagina loopt.
• Goed om te weten: Word kan niet goed omgaan met zwart-wit afbeeldingen. Afbeeldingen die zwart-wit lijken in Word, zijn in werkelijkheid in kleur. Als je dus een boek in kleur maakt, dan zullen afbeeldingen (dus ook de zwart-wit afbeeldingen) als kleur gezien worden en dus als kleurenpagina meetellen.

Afbeelding over twee pagina’s afdrukken

Het is mogelijk om je afbeelding verdeeld over twee pagina’s af te drukken. Hiervoor moet je als volgt te werk gaan:

1. Splits je afbeelding in twee delen: een linker deel en een rechter deel
2. Voeg op een even pagina (dat is een pagina die links in het boek komt) het linker deel van de afbeelding in en zorg dat de afbeelding tot de randen van de pagina loopt.
3. Voeg op de daaropvolgende oneven pagina (dat is de pagina die rechts in het boek komt) het rechter deel van de afbeelding in en zorg dat de afbeelding tot de rand van de pagina loopt.

Paginanummers

Standaard heeft ons Word sjabloon paginanummers vanaf de eerste pagina na de 4 standaard beginpagina’s. In principe hoef je dus niets te doen om paginanummers in te voegen.

Mocht je om een een bepaalde reden toch paginanummers moeten invoegen op een bepaalde pagina, dan kun je dit doen op basis van de onderstaande uitleg.

Paginanummers beginnen op een bepaalde pagina

Het is in Word mogelijk om je paginanummers pas op een bepaalde pagina te laten beginnen. Dit werkt als volgt:

• Zet de cursor aan het einde van de pagina voor de pagina waar de paginanummers moeten beginnen.
• Klik vervolgens op de tab ‘Pagina-indeling’
• Klik in deze tab op ‘Eindemarkeringen’ en kies voor ‘Volgende pagina’ onder ‘Sectie einden’.
• Zet nu de cursor op de pagina waar de paginanummering moet beginnen
• Klik op deze pagina op ‘Invoegen’ (Engels: ‘insert’), vervolgens op ‘Voettekst’ (Engels: ‘footer’) en tot slot onderaan op ‘Voettekst bewerken’ (Engels: ‘edit footer’).
• Je cursor wordt nu verplaatst naar de voettekst en bovenin verandert de menubalk naar opties om de voettekst te bewerken. Klik hier het ‘Aan vorige koppelen’ (Engels: ‘link to previous’) uit.
• In ditzelfde scherm kun je nu direct klikken op ‘Paginanummers’ (Engels: ‘page numbers’).

Let op: als je de paginanummers in de koptekst in plaats van voettekst wilt plaatsen, dan moet je dezelfde stappen doorlopen, alleen dan kiezen voor ‘Koptekst bewerken’ in plaats van 'Voettekst bewerken'.

Paginanummers afwijkend op linker- en rechterpagina.

Het is in Word mogelijk om de paginanummers op de linker- en rechterpagina afwijkend op te maken. Hierdoor kun je ervoor zorgen dat paginanummers altijd aan de buitenkant van de pagina staan. Hiervoor ga je als volgt te werk:

• Klik op de betreffende pagina op ‘Invoegen’, vervolgens op ‘Voettekst en tot slot onderaan op ‘Voettekst bewerken’
• Je cursor wordt nu verplaatst naar de voettekst en bovenin verandert de menubalk naar opties om de voettekst te bewerken. Klik hier op 'Even en oneven pagina’s verschillend'.
• Vervolgens kun je met de knop ‘Paginanummers’ (Engels: ‘page numbers’) de paginanummers invoegen op de oneven en even pagina.

Let op: de oneven pagina’s zijn altijd rechts in het boek en de even pagina’s zijn altijd links.

Omslag

Je moet in het Word bestand van je manuscript geen omslag toevoegen. Het omslag maak/upload je apart in de stap ‘Omslag maken’ later in het proces. Als je het omslag wel aan je manuscript toevoegt, dan wordt die in het boek zelf afgedrukt: dat is waarschijnlijk niet wat je wil bereiken.

FAQ

Kan ik mijn Word bestand direct uploaden of moet ik met Word eerst een PDF van mijn boek maken?
Je kunt je Word bestand direct naar ons systeem uploaden. Wij converteren het Word bestand vervolgens naar een drukklare PDF. Het is zeer belangrijk dat je deze PDF tot in detail controleert, omdat er soms kleine verschillen kunnen optreden. Mochten deze verschillen inderdaad optreden, dan kun je besluiten om met Word een PDF te maken (via de optie ‘Opslaan als’ en vervolgens kiezen voor bestandsformaat ‘PDF’). Let op: dit raden we uitsluitend aan om PDF bestanden te uploaden voor zwart-wit boeken. Bij boeken met kleurenpagina’s leidt dit er in veel gevallen toe vrijwel alle pagina’s uit je boek als kleurenpagina gezien worden en het boek dus duurder wordt. Je kunt bij een boek in kleur dus het beste je Word bestand uploaden.

Moet ik zelf mijn ISBN in mijn manuscript opnemen?
Ja, je moet zelf het ISBN toevoegen aan het manuscript van je boek. Dit kun je doen in het colofon (de tweede pagina van ons Word sjabloon). We hebben alvast een regel ‘ISBN’ daarin gemaakt, waar je je ISBN kunt invullen.

Kan ik tabellen toevoegen aan mijn Word document?
Absoluut! Je kunt in je document gewoon tabellen aanmaken en naar jouw wens opmaken.

Wel raden we af om een gedraaide pagina (bijv. een liggende pagina in een staand boek) in te voegen en daar vervolgens een grote tabel in te plaatsen. Dit leidt vaak tot problemen bij conversie. Wanneer je een tabel liggend in het boek wil opnemen, is het beter om de tabel in een apart Word bestand te maken en hier vervolgens een afbeelding van te maken. Deze afbeelding kun je dan opnemen in je Word bestand en 90 graden draaien, zodat de afbeelding alvast ‘liggend’ in je document is opgenomen, i.p.v. dat de pagina gedraaid is.

Moet ik mijn cover toevoegen aan mijn Word document?
Nee, je moet geen cover toevoegen aan je Word document. Je cover maak je klaar in de stap ‘omslag maken’. Zie hierboven de sectie ‘Omslag’ voor meer uitleg.